Trong quá trình chăm sóc cây sầu riêng, bón phân được xem là công đoạn quan trọng không thể thiếu giúp cây phát triển tốt, cho năng suất và chất lượng như mong muốn.

1. Biểu hiện ở các giai đoạn

Chất dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng giúp nuôi dưỡng, ổn định và tăng năng suất cho cây. Cây sầu riêng cần cung cấp đầy đủ đa, trung, vi lượng. Việc cung cấp thiếu hay thừa một trong các yếu tố đều ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây. 

Nhu cầu về dinh dưỡng của mỗi cây rất khác nhau và các nguyên tố đóng góp vào các giai đoạn của cây như:

• Bổ sung đạm (N): cần thiết cho sự phát triển của lá, thân cành, bông, trái và cả hạt. Thế nên cần bổ sung đủ Đạm ở các thời kỳ để đảm bảo cây phát triển toàn diện, đảm bảo hiệu quả kinh tế.
• Bổ sung Lân: Sầu riêng cần Lân tương đối ít nhưng không thể thiếu. Dạng lân dễ tiêu trong đất nên thường bị giới hạn do cố định do phản ứng hóa học hoặc đất chua (pH thấp). Vì thế, bà con nên thường xuyên bón phân với lượng nhỏ và trong các giai đoạn đầu của cây giúp sầu riêng tăng trưởng tốt.

• Kali (K): rất quan trọng trong thời điểm cây ra trái bởi lượng Kali trong trái sầu riêng rất lớn. Việc bón phân thường xuyên là rất cần thiết để duy trì năng suất cao và tăng giá trị phẩm chất cho trái sầu riêng. Ngoài ra, bón Kali còn giúp cây chống chịu trước các điều kiện bất lợi, cây cứng chắc, ít đổ ngã và phục hồi cây tốt.
• Lưu huỳnh (S): bổ sung lưu huỳnh hợp lý vào các thời điểm cây bị lá vàng, xuất hiện những vết như vết bệnh trên lá già. Đối với lá non, ban đầu lá có màu vàng sáng sau đó chuyển sang vàng nhạt, có biểu hiện tương tự như ở lá già.

2. Hệ quả của việc không cung cấp phân bón cho cây trồng

Bên cạnh việc xác định đúng thời điểm cung cấp phân bón cho cây thì việc những hệ lụy của việc không cung cấp phân bón cũng rất quan trọng. Sầu riêng không được bón phân, thiếu các nguyên tố quan trọng sẽ có các dấu hiệu sau:

• Thiếu Đạm: sầu riêng thiếu đạm sẽ làm lá có màu xanh vàng hay xanh nõn chuối. Nếu thiếu đạm nặng sẽ dẫn đến rụng lá nhiều, giảm khả năng quang hợp và năng suất. Hiện tượng thiếu đạm còn xảy ra khi đất bị nghèo dinh dưỡng và không được bón đủ đạm.
• Thừa Đạm: cây phát triển thân lá mạnh, lá có màu xanh đậm tuy nhiên lại khiến tỷ lệ đậu trái ít, rụng trái nhiều, trái không phát triển bình thường (nứt trái, mất gai,...) và dễ bị sâu bệnh hại tấn công.
• Thiếu Lân: lá sầu riêng bị xỉn màu, mép lá non bị ửng đỏ. Nếu lá bị nặng sẽ bị rụng lá và cành chết.
• Thiếu Kali: mép lá có hiện tượng chuyển sang màu vàng cam sau tới màu xám nâu, lâu ngày bị khô và lá rụng hàng loạt.

Ngoài ra, cây sầu riêng còn còn bị thiếu các chất như: thiếu Magie làm phần thịt và gân lá bị vàng; thiếu Canxi làm lá héo vàng từ rìa lá sau đó lan vào gân chính; thiếu Kẽm làm chồi đầu cành không phát triển và lá không thể nở lớn.

3. Các loại phân bón cho cây trồng

Có các loại phân bón phổ biến cho cây sầu riêng mà bà con rất hay sử dụng. 

3.1 Phân bón hữu cơ

Phân hữu cơ chủ yếu sử dụng cho cây sầu riêng chủ yếu là phân hữu cơ lỏng và hữu cơ viên. Các dòng phân có các ưu điểm

• Ổn định môi trường đất, tạo chất đệm để tăng hiệu quả sử dụng phân bón vô cơ
• Nâng pH và duy trì ở mức ổn định
• Giúp đất tơi xốp, tăng cường độ ẩm và độ phì nhiêu
• Phát triển hệ rễ tăng cường khả năng hấp thu dinh dưỡng
•  Tăng cường mật số vi sinh vật có lợi trong đất

3.2 Phân bón vô cơ

Đối với cây sầu riêng, việc cung cấp các dòng phân vô cơ có chứa Đạm, Lâm, Kali và các trung vi lượng khác là rất cần thiết. Tùy theo nhu cầu dinh dưỡng của cây ở từng giai đoạn mà có cách lựa chọn phân bón phù hợp.

Phân vô cơ có các ưu điểm:

• Đáp ứng nhanh và kịp cho nhu cầu của cây
• Hàm lượng dinh dưỡng cao, ổn định và có thể dễ dàng kiểm soát khi sử dụng
• Dễ vận chuyển và sử dụng

4. Nhu cầu phân bón ở các thời điểm của cây sầu riêng

Xác định rõ nhu cầu phân bón cho cây sầu riêng thông qua 2 thời điểm chính của cây:

4.1 Cây sầu riêng thời kỳ kiến thiết cơ bản

Bước 1: Xác định thời điểm cần bón phân

Cây sầu riêng giai đoạn này cần rất nhiều dinh dưỡng nên cần xác định thời điểm bón phân thích hợp. Bà con tham khảo các thời điểm sau

• Lượng NPK được chia đều và bón nhiều lần trong năm (trung bình 4 - 6 lần/ năm). Có thể sử dụng thêm phân bón lá nếu cây kém phát triển, còi cọc.
• Phân bón hữu cơ và vôi: nên bón 1 lần vào đầu mùa mưa
• Phân vi lượng: phun 2 lần/ năm

Bước 2: Xác định cách bón phân

Phân bón gốc

• Phân hữu cơ: bón vào hố trước khi trồng hoặc rải quanh bồn ở ngoài rìa tán lá và xới nhẹ, đều.
• Phân vô cơ: bón tập trung chủ yếu ở tầng mặt đất và bón quanh gốc.

Phun trên lá: sử dụng các dòng phân bón trung vi lượng kết hợp với amino acid giúp tăng cường hấp thu dinh dưỡng qua lá. Bón phân qua lá giúp lá xanh dày, tăng cường quang hợp, đề kháng cho cây và hạn chế sâu bệnh hại tấn công.

Bước 3: Tiến hành bón phân

• Bón lót: trộn phân hữu cơ và vôi rải đều vào đất, gốc cây trước khi trồng 15 - 30 ngày
• Bón thúc: xới nhẹ đất trong tán, rải đều phân và phủ một lớp đất mỏng lên trên.

Bước 4: Tưới nước sau mỗi lần bón phân

Tưới nước đủ ẩm sau khi bón phân để cây dễ hấp thu lượng phân bón nhưng hạn chế tưới quá nhiều vì rất dễ bị trôi mất. 

Ngoài ra, bà con có thể kết hợp thêm các biện pháp tủ đất vừa giúp giữ ẩm vừa giúp giảm lượng phân bón bay hơi.

4.1 Cây sầu riêng thời kỳ kinh doanh

Bước 1: Xác định thời điểm cần bón phân

Căn cứ vào nhu cầu dinh dưỡng để xác định các thời điểm bón phân phù hợp. Tuy nhiên bà con cần chú tâm vào các giai đoạn:

• Lần 1: Ngay khi thu hoạch xong cần tiến hành tỉa cành và bón phân
• Lần 2: Bón phân trước khi xử lý ra hoa để giúp quá trình ra hoa dễ dàng hơn
• Lần 3: Khi sầu riêng bắt đầu lên cơm, trái tầm 50 ngày tiến hành bón phân để kịp cung cấp dinh dưỡng cho cây đủ sức nuôi trái
• Lần 4: Khi khi trái chín tầm trước 1 tháng bón bổ sung phân để tăng phẩm chất trái và nâng cao chất lượng.

Ngoài ra, bà con có thể sử dụng thêm phân bón lá với hàm lượng Kali cao để góp phần gia tăng phẩm chất cho trái.